Zniesławienie w internecie – czy grozi za to odpowiedzialność karna?

zniesławienie w internecie

Internet jest źródłem nieograniczonej ilości informacji, rozrywki i wiedzy, ale jest również miejscem do swobodnego wyrażania swoich opinii – często krzywdzących dla drugiej osoby, instytucji czy organizacji. Za obrażanie kogoś w social mediach może grozić kara grzywny, ograniczenia, a nawet pozbawienia wolności. Wyjaśniamy więc, kiedy ma miejsce zniesławienie w internecie.

Zniesławienie – co to znaczy z punktu widzenia prawa karnego?

Zniesławienie (inaczej pomówienie) jest przestępstwem – jego definicji i grożących za nie kar należy więc szukać w Kodeksie karnym:

Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności (art. 212 § 1 Kk.).

Jak można wyczytać z powyższego paragrafu, przestępstwo zniesławienia nie musi koniecznie skutkować poniżeniem drugiej osoby (lub firmy, organizacji, instytucji) w opinii publicznej czy utratą zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności – wystarczy, że autor zniesławiającego komunikatu ją na to narazi.

Zachowanie sprawcy przestępstwa może być niepubliczne lub publiczne – przestępstwa zniesławienia zdarzają się również w mediach społecznościowych. Kara za obrażanie kogoś w internecie może być znacznie surowsza niż np. za nazwanie drugiej osoby oszustem na żywo w gronie kilku osób.

Co grozi za zniesławienie w internecie?

Obrażanie kogoś na Facebooku, w opiniach Google czy w innym miejscu w sieci może być uznane za przestępstwo zniesławienia i obarczone karą grzywny, ograniczenia wolności albo… więzienia.

Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku (art. 212 § 2 Kk.).

Pomówienie w internecie może w najgorszym (dla sprawcy) wypadku skończyć się rocznym pobytem w więzieniu. Nawet jeśli kara nie będzie miała tak surowego wymiaru, to informacja o popełnieniu przestępstwa i tak będzie odnotowana w rejestrze karnym, co, jak wiadomo, może przeszkodzić w wielu aspektach życia.

zniesławienie co to

Zniesławienie – kiedy dochodzi do popełniania przestępstwa?

Żeby miało miejsce przestępstwo opisane w artykule 212 Kodeksu karnego, muszą wystąpić pewne przesłanki. Obrażanie kogoś – na Instagramie czy „w realu” – nie zawsze będzie uznane za czyn zabroniony.

Nie ma przestępstwa określonego w art. 212 § 1, jeżeli zarzut uczyniony niepublicznie jest prawdziwy (art. 213 § 1 Kk.).

Nie popełnia przestępstwa określonego w art. 212 § 1 lub 2, kto publicznie podnosi lub rozgłasza prawdziwy zarzut:

  1. dotyczący postępowania osoby pełniącej funkcję publiczną lub
  2. służący obronie społecznie uzasadnionego interesu.

Jeżeli zarzut dotyczy życia prywatnego lub rodzinnego, dowód prawdy może być przeprowadzony tylko wtedy, gdy zarzut ma zapobiec niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia człowieka albo demoralizacji małoletniego (art. 213 § 2 Kk.).

Z powyższych przepisów wynika, że do czynu zniesławienia nie dochodzi, jeśli niepubliczne zarzuty są prawdziwe. Jeśli sprawa trafi do sądu, to zgodność zarzutów z rzeczywistością musi udowodnić autor komunikatu, który pomawia inną osobę, grupę osób, firmę, organizację czy instytucję.

Nie można jednak tego samego powiedzieć o zniesławieniu w internecie. Pomówienie w środkach masowego komunikowania może być uznane za przestępstwo, nawet jeśli przedstawiane zarzuty będą zgodne z prawdą, chyba że odnoszą się do osoby pełniącej funkcję publiczną lub służą obronie społecznie uzasadnionego interesu – wtedy przestępstwa nie ma.

Zniesławienie w internecie – przykłady

Przykładem zniesławienia jest napisanie niepochlebnej opinii o danym przedsiębiorstwie w internecie. Zdarza się, że klienci niezadowoleni z konkretnej usługi czy produktu zamieszczają w sieci oszczerstwa w kierunku firmy, które z pewnością narażają ją na utratę zaufania w oczach aktualnych i potencjalnych klientów.

Jeśli nie ma dowodów na to, że pomówienie podane w publicznej wiadomości ma na celu obronę interesu społecznie uzasadnionego, ani nie dotyczy osoby pełniącej funkcję publiczną, to ofiara oszczerstwa ma spore szanse na wygranie procesu o zniesławienie. Autorowi pomówienia w środkach masowego przekazywania treści grozi wymierzenie kary pozbawienia wolności.

Gdzie zgłosić zniesławienie w internecie?

Jeśli publiczne pomówienie jest anonimowe, możesz zgłosić się na policję, która ma prawo namierzyć numer IP urządzenia, z którego pochodzi komentarz. Do Ciebie należy natomiast złożenie aktu oskarżenia. Pomówienie w internecie to przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego, które inicjuje proces o zniesławienie. Czy warto składać pismo do sądu? Tak, zwłaszcza jeśli będziesz współpracować z adwokatem. Prawnik zajmie się Twoją sprawą o zniesławienie – napisze dla Ciebie prywatny akt oskarżenia, a następnie będzie reprezentował Cię w sądzie.

Zgodnie z art. 215 Kodeksu karnego sąd może orzec podanie wyroku skazującego za zniesławienie do wiadomości publicznej – wystarczy, że pokrzywdzony złoży stosowny wniosek. Ponadto, jak wskazuje art. 212., w razie skazania sąd może też orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego albo na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża lub inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.

pomówienie w internecie

Zniesławienie a znieważenie w internecie

Pomówienie (zniesławienie) i zniewaga to dwa różne przestępstwa. Znieważyć można wyłącznie osobę fizyczną, a nie firmę czy organizację. Zniewaga nie musi być wyrażona w obecności jej adresata – wystarczy, że w intencji autora miała dotrzeć do znieważanej osoby.

Istotą zniewagi jest naruszenie godności drugiej osoby słowem lub czynem. Przykładem zniewagi jest więc nie tylko werbalne poniżenie czy obrażenie, ale też oplucie czy popchnięcie. Tak jak zniesławienie, znieważenie jest ścigane z oskarżenia prywatnego. Co grozi za oczernianie drugiej osoby w formie zniewagi? Kary są takie same jak w przypadku pomówienia – grzywna lub ograniczenie wolności, a za znieważenie za pomocą środków masowego komunikowania grozi kara pozbawienia wolności. Wysokość grzywny za znieważenie (tak samo jak za zniesławienie) jest ustalana przez sąd indywidualnie, z uwzględnieniem zarobków i majątku skazanego.

FAQ:

1. Zniesławienie, pomówienie – co to jest?

Opis pomówienia w paragrafie 1 art. 212 Kk. wskazuje, że popełnienie przestępstwa następuje, gdy pomawiamy inną osobę fizyczną lub prawną albo organizację niemająca osobowości prawnej o postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności.

2. Jak wygląda sprawa o zniesławienie?

Przestępstwo zniesławienia ścigane jest z oskarżenia prywatnego. Zgłoś się do adwokata zajmującego się sprawami z zakresu prawa karnego. Podczas procesu będziesz musiał(a) przedstawić dowody na to, że pomówienie naraziło Cię na poniżenie w opinii publicznej lub utratę zaufanie potrzebnego do wykonywania Twojego zawodu, funkcji itp.

3. Proces o zniesławienie w internecie – czy warto?

Warto walczyć o wygraną w procesie – zniesławienie w internecie może być uznane za przestępstwo, nawet jeśli zarzuty są zgodne z rzeczywistością.