Zmiana nazwiska po rozwodzie, oficjalny powrót do nazwiska noszonego przed ślubem, ma duże znaczenie, bo pomaga zamknąć pewien etap życia i na nowo siebie zdefiniować, pozbyć się złych emocji. Jak przebiega cały ten proces? Kiedy to zrobić? Gdzie się zgłosić i z jakimi dokumentami? I co niesie za sobą powrót do nazwiska panieńskiego? Wyjaśniamy!
Kiedy jest możliwy powrót do nazwiska panieńskiego?
Każda osoba, która po ślubie zmieniła swoje nazwisko, a później się rozwiodła, może wrócić do nazwiska noszonego przed ślubem. Takie prawo ustanawia art. 59 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który wyjaśnia: „W ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może przez oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa”1.
Ze względu na to, że znacznie częściej to kobieta po ślubie przyjmuje nazwisko męża, zwykle mówimy o powrocie do nazwiska panieńskiego.
Bardzo ważne jest to, że rozwiedziony małżonek może – ale wcale nie musi – zmienić nazwisko. Jest to decyzja wyłącznie tej osoby i nikt nie może jej do tego zmusić.
Choć prawo stanowi, że na zmianę nazwiska rozwodnik ma trzy miesiące od rozwodu (od dnia uprawomocnienia się orzeczenia), w późniejszym czasie też jest to możliwe, choć już trudniejsze.
Jak wrócić do panieńskiego nazwiska – zmienić dotychczasowe nazwisko, noszone przed rozwodem?
W ciągu wspomnianych trzech miesięcy, czyli bezpośrednio po rozwodzie, sprawę załatwisz w dowolnym urzędzie stanu cywilnego na terenie całego kraju. Jego lokalizacja nie musi odpowiadać miejscu zawarcia związku małżeńskiego czy miejscu zamieszkania. Jak przebiega taka wizyta?
- Rezerwacja wizyty. Część urzędów stanu cywilnego (skrót – USC) wymaga uprzedniego umówienia się na wizytę. Można to zrobić telefonicznie, mailowo czy poprzez stronę internetową danego urzędu. Przed planowaną wizytą warto sprawdzić tę kwestię, aby nie tracić czasu i nie narażać się na stres.
- Opłata skarbowa. Każdy USC za samo przyjęcie oświadczenia o powrocie do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa pobiera opłatę w wysokości 11 złotych. Można ją uiścić w kasie urzędu (gotówką, kartą) bądź przelewem. Dowód uiszczenia opłaty skarbowej należy zabrać na wizytę.
- Wymagane dokumenty. Przed kierownikiem USC trzeba okazać dokument tożsamości (dowód osobisty lub paszport). Poprosi też o wskazanie miejsca, w którym sporządzono akt zawarcia małżeństwa, oraz daty uprawomocnienia się orzeczenia sądu o rozwodzie. Jeżeli rozwód został orzeczony za granicą, wtedy urzędnik może poprosić o dostarczenie dodatkowych dokumentów.
- Protokół zmiany nazwiska. Dysponując niezbędnymi informacjami, już w trakcie składania oświadczenia urzędnik sporządza protokół zmiany nazwiska. Po jego podpisaniu wysyła dokument do kierownika urzędu stanu cywilnego właściwego ze względu na miejsce zawarcia małżeństwa. Na akcie małżeństwa nanoszona jest informacja o zmianie nazwiska osoby rozwiedzionej.
Cała procedura trwa bardzo krótko, a oświadczenie przyjmowane jest bez zwłoki – czyli natychmiast. Od momentu wpisu wzmianki o zmianie nazwiska w akt małżeństwa możesz używać poprzedniego nazwiska (noszonego przed ślubem).
Zmiana nazwiska po rozwodzie a pobyt za granicą: złożenie oświadczenia przed konsulem
Cała procedura zmiany nazwiska po rozwodzie przebiega podobnie także za granicą – tylko, zamiast urząd stanu cywilnego, odwiedzić trzeba konsulat. Również wymaga to uiszczenia opłaty, tym razem konsularnej, zwykle w wysokości 50 euro (o wysokości opłaty i walucie, w której należy ją uiścić, poinformuje konsul).
Do złożenia oświadczenia potrzebny będzie dokument tożsamości i dowód uiszczenia opłaty, ale też odpis prawomocnego orzeczenia sądu o rozwodzie lub odpis zupełny aktu małżeństwa ze wzmianką o rozwodzie.
Konsul przesyła oświadczenie do właściwego kierownika urzędu stanu cywilnego (ze względu na miejsce, w którym sporządzono akt małżeństwa), ten odnotowuje zmianę nazwiska w akcie małżeństwa i sprawa załatwiona.
Powrót do nazwiska noszonego przed ślubem po upływie trzech miesięcy
Trzy miesiące od uprawomocnienia się orzeczenia sądu o rozwodzie to taki termin nieprzekraczalny na zmianę nazwiska. Po jego upływie nie możesz więc złożyć zwykłego oświadczenia przed kierownikiem bądź konsulem i w szybki sposób wrócić do nazwiska noszonego przed ślubem. Co nie oznacza, że to niemożliwe – pozostaje tzw. administracyjna zmiana nazwiska.
Jest to już nieco trudniejsza procedura i obarczona ryzykiem odrzucenia wniosku – na pewno zatem przyda się prawnik specjalizujący się w prawie cywilnym. Kancelaria Konsument-wygrywa.pl z przyjemnością pomoże – zapraszamy na konsultację.
Trudność polega na tym, że aby w tym trybie zmienić nazwisko, potrzebny jest „ważny powód”, czyli uzasadnienie zmiany nazwiska po rozwodzie (przykład – zła kondycja psychiczna w związku z posługiwaniem się tymże nazwiskiem). Określenie „ważny powód” nie jest jednak doprecyzowane, a to oznacza, że każdą sprawę organy administracyjne rozpatrują indywidualnie.
W tym trybie także wniosek składa się do urzędu stanu cywilnego lub konsula – i wiąże się to z opłatą w wysokości 37 złotych. Jeśli dostaniesz decyzję odmowną, możesz się od niej odwołać.
Jakie konsekwencje formalne ma zmiana nazwiska?
Jedyną formalną konsekwencją zmiany nazwiska po rozwodzie jest konieczność aktualizacji danych w dokumentach – dowodzie osobistym, paszporcie, prawie jazdy, dowodzie rejestracyjnym samochodu czy legitymacjach itp. O posługiwaniu się innym niż do tej pory nazwiskiem trzeba też poinformować wszystkie instytucje – w tym pracodawcę oraz szkołę, w której uczą się Twoje dzieci.
Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, musisz zaktualizować wszystkie związane z nią dokumenty i wpisy (np. wpis do CEIDG).
Czy można po rozwodzie zmienić nazwisko dziecka?
Ani sam fakt rozwodu, ani zmiana nazwiska jednego z małżonków po rozwodzie nie wiąże się ze zmianą nazwiska dziecka. Możesz zmienić nazwisko dziecka – ale tylko małoletniego i tylko za zgodą drugiego rodzica. Pozwolenia takiego nie potrzebujesz, jeśli rodzic utracił władzę rodzicielską lub ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Gdy uzyskanie zgody jest niemożliwe z innych powodów, wtedy możesz złożyć wniosek (z odpowiednim uzasadnieniem) do sądu opiekuńczego. I w tym wypadku przyda Ci się pomoc kancelarii prawnej. Z kolei jeśli dziecko ukończyło 13 lat, musi samo zgodzić się na zmianę nazwiska.
Masz wątpliwości, potrzebujesz pomocy? W Konsument-wygrywa.pl pracujemy dla Ciebie! Zadzwoń, napisz, a Twój problem „przejmie” doświadczony prawnik.
FAQ:
Na zmianę nazwiska na podstawie uproszczonej procedury masz równe trzy miesiące od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu o rozwodzie – wtedy wystarczy złożyć stosowne oświadczenie w urzędzie stanu cywilnego (lub w konsulacie) i uiścić opłatę skarbową (50 euro w przypadku składania oświadczenia przed konsulem, 11 złotych w Polsce, czyli przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego).
Po upływie trzech miesięcy od uzyskania prawomocnego orzeczenia sądu o rozwodzie nazwisko możesz zmienić wyłącznie w trybie administracyjnym. Wniosek składasz do urzędu stanu cywilnego lub konsulatu, ale musisz go uzasadnić (mieć ważny powód).
Znaczenie zmiany nazwiska po rozwodzie to sprawa bardzo indywidualna. Niektórym rozwodnikom pomaga szybciej uporać się ze złymi emocjami i zamknąć pewien etap życia. Decyzję należy podjąć wyłącznie na podstawie własnych uczuć i potrzeb.
- Żródło: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640090059/U/D19640059Lj.pdf (dostęp: 19.05.2022).
